Uzmanlar C130 Kargo Uçağı Kazasını Değerlendirdi

Dr. Öğr. Üyesi Osman Nuri Sunar, C130’ların Türk Hava Kuvvetleri’nin güvenilir unsurları olduğunu belirterek, “Olay yaşandığı andan bu yana birçok kez dile getirildi: Bu güvenilir bir uçak. Geldiği rota biliniyor. Pilotlarımızın daha önce de kullandığı bir rota. Dolayısıyla bu konuda onların eğitimleri açısından bir tereddüt olduğunu da düşünmüyorum” ifadelerini kullandı. Sunar, kazaya ilişkin olası senaryoları değerlendirirken, “Bir de olmasını hiç istemediğimiz ancak bu tür olaylarda hep konuşulan, fiziki olarak içeriden ya da dışarıdan bir etkinin olması söz konusu” dedi ve ekledi: “‘İçeriden’ ile kastettiğimiz şu: Normalde belli kısıtlamalar var tehlikeli maddelerin taşınmasıyla ilgili. Bu hem sivil havacılıkta geçerli hem de askeri havacılıkta. Askeri havacılıkta durum tabii ki biraz daha farklı. Burada savunma ihtiyaçları göz önünde bulundurularak çeşitli şekillerde silah ya da mühimmat gibi birtakım şeyler taşınıyor. Bu uçaklarda mühimmat taşınmasıyla ilgili son yönergeleri bilmiyorum ancak taşındığını düşünelim. İçeride bir mühimmat ya da bir hava aracının mühimmat içeren bir parçası taşınıyorsa bunlar tetiklemiş olabilir.”

Yük Kayması ve Motor Kopması İhtimalleri

Uçağın kargo olması nedeniyle yük stabilitesinin önemine dikkat çeken Sunar, “Arkadaşlarımız ne kadar eğitimli de olsalar, burada hava koşullarından kaynaklı bir dengesizlik olduğunda, bir ‘stall’ durumu söz konusu olduğunda, bu yükün kayması veya yer değiştirmesi bu uçağı zor bir koşula sokmuş olabilir. Yükün kayması, dengenin bozulması ve toparlanamaması sonucunda havada buna bağlı olarak bazı fiziki durumların söz konusu olması mümkün. Bunların hepsinin incelenmesi lazım” şeklinde konuştu. Emekli Hava Korgeneral Dr. Karakuş ise farklı bir teoriyi gündeme getirerek, “Ben uçağın bir motorunun koptuğunu, öbür motoru da koparttığını, kalan iki motorla da sıkıntılar olduğunu düşünüyorum. Ben motorun koparak kokpit kısmını parçaladığını, önden giren havanın basınç farkı yüzünden kuyruk kısmını da parçaladığını tahmin ediyorum. ABD’de de benzer bir kaza olmuştu. ABD’deki kazada motoru tutan yan sanayi parçanın kopmuş olabileceği belirtilmişti. Dediğim gibi bu tarz kazalar ABD’de de oluyor” açıklamasını yaptı.

Kara Kutu Beklentisi ve Pilot İkazı

Kazanın nedeninin netleşmesi için kara kutu verilerinin kritik önem taşıdığını vurgulayan uzmanlar, deşifre sürecine ilişkin görüşlerini paylaştı. Dr. Öğr. Üyesi Sunar, “Ana konu yani uçağın düşüşüne sebep olan konu çok kısa bir sürede netleşir. Ondan sonra detayların incelenmesi gerekir. Yani herhangi bir patlayıcı iziyle ya da dışarıdan herhangi bir müdahaleyle ilgili ihtimaller çok çabuk netleşir diye düşünüyorum. Orada emareler çok fazladır” dedi. Emekli Hava Korgeneral Dr. Karakuş da, “Bu uçakların modernizasyonunu biz yaptık. Bizim koyduğumuz kara kutuysa zaten deşifresi hemen yapılır. ABD malı kara kutu ise uçağı üreten firma ile karşılıklı işbirliği içerisinde kara kutu kısa zamanda çözülür” ifadelerini kullandı. Sunar ayrıca pilotlardan herhangi bir ikaz gelmemesinin dikkat çekici olduğunu belirterek, “Herhangi bir ikaz yok pilotlardan. Çok ani gelişen bir durum. Bir mecburi iniş teşebbüsü ve buna benzer bir şeyden bahsedilmiyor. Bu dikkat çekici bir şey. Olayın ani geliştiğini, birdenbire olduğunu gösteriyor bize. Bunun incelenmesi önemli olabilir” değerlendirmesinde bulundu.