Zorunlu arabuluculuk, arabulucuya kira uyuşmazlıklarının gitmesi anlamına gelir. 2023 yılı için konut kiralarında öngörülen yüzde 25’in üzerinde bir artış durumunda, arabulucu tutanağı ile bu anlaşma geçerli olacak mı sorusu gündeme geliyor. Ayrıca, kat mülkiyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar da artık arabulucuya mı gidecek? Bu konuları kira hukuku uzmanı Avukat Olcay Göçüm yanıtladı.

Göçüm’e göre, 1 Eylül’de başlayacak olan yeni uygulama ile arabulucu tarafından kiraya yüzde 25’in üzerinde bir artış yapılması durumunda anlaşmaya varılabileceğini belirtiyor. Yasada buna engel bir durum bulunmamaktadır. Ancak kiracı, arabulucu tutanağının yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek iptal etmek için mahkemeye başvurabilir. Hükümet ise bu konudaki yasal boşluğu yeni bir düzenleme ile giderme yoluna gidebilir. Gerektiğinde de Yargıtay bu konuyu çözüme kavuşturabilir.

Arabuluculuk Yasası’na göre arabuluculuk, tarafları bir araya getirerek iletişim sürecini kurmayı ve tarafların kendi çözümlerini üretmelerini sağlamayı amaçlayan, uzmanlık eğitimi almış tarafsız ve bağımsız üçüncü bir kişinin katılımıyla gerçekleşen bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Bu alternatif yöntemde, taraflar önce arabulucuya gitmek zorundadır. Müzakereler sonucunda anlaşma sağlanamazsa mahkemeye başvurulur.

Yeni düzenleme 1 Eylül tarihinde yürürlüğe girecektir. Yasaya göre, amacı taraflar arasında dava yoluna başvurulmadan barışın ve huzurun sağlanması olan arabuluculuk zorunlu hale getirilmiştir. Böylece komşular, kiracılar, kiralayanlar ve kat malikleri dava açmadan önce arabuluculuk başvurusu yapacak ve müzakereler sonucunda anlaşma sağlanamazsa dava yoluna gidebilecektir.

Yasada, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, kat mülkiyeti kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar, komşuluk hukukundan doğan uyuşmazlıklar ve taşınır-taşınmaz mal paylaştırılması ve ortaklığının giderilmesine ilişkin uyuşmazlıkların arabulucuya gitmesi düzenlenmiştir.

Komşuluk hukukundan kaynaklı davalara örnek olarak, görüntünün engellenmesinin kaldırılması, aşırı gürültü ve sarsıntının önlenmesi, aşırı duman ve pis kokunun önlenmesi, taşkınlıklar sebebiyle ortaya çıkan sorunların önlenmesi, bitki köklerinin yaşam alanına müdahale etmesi veya sınırları aşması gibi durumlar örnek verilebilir.

Konut kiralarında yüzde 25’in üzerinde bir artış yapılması durumunda, arabuluculuk tutanağı ile anlaşma sağlanabilir. Ancak 7445 sayılı yeni yasada bu konuya ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu durumda, yargıtay içtihatları ya da ek yasal düzenlemelerle sorun çözülebilir. Aksi takdirde, kiracılar arabuluculuk anlaşma tutanağının yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek iptal talebinde bulunabilir.