Atatürk’ün Karlsbad Macerası: Kaplıcaların Arasında Tedavi ve Anılar

Atatürk’ün Çekya hatıraları

Atatürk’ün, askerlik kariyerinin başından itibaren böbrek rahatsızlığıyla mücadele ettiği bilinmektedir. Libya’da İtalyanlara karşı savaşırken bu rahatsızlık tekrar nüksetti ve Çanakkale’de de devam etti. Dayanılmaz bir noktaya geldiğinde, 1918’de Viyana’ya tedavi için yol aldı. Viyana’daki tedavinin ardından Karlsbad’a geçti. Karlsbad, o zamanlar Avusturya İmparatorluğu sınırları içinde olan, ünlü kaplıcalarıyla tanınan bir şehirdi. “Kral Banyosu” anlamına gelen ismini bu kaplıcalardan almıştı. Bu bölge, Rus Çarı Deli Petro, Sigmund Freud, Tolstoy, Beethoven, Kafka, Mozart gibi dünya çapında ünlü birçok kişinin de uğrak noktasıydı. Tarihi yüzlerce yıl öncesine dayanıyordu.

Mirliva Mustafa Kemal, 30 Haziran 1918’de Karlsbad’a ulaştı. Burada Viyana’daki doktorunun tavsiye ettiği Dr. Vermer ile buluştu ve kaplıca tedavi programını hazırladı. Kaplıca tedavisi dışında zamanını bölgeyi gezip görmekle geçirdi. Bu süreçte yaşadıklarını günlüğüne kaydetti. Karlsbad, Atatürk’ün Avrupa’da ziyaret ettiği son yer olarak kayıtlara geçti.

Atatürk, bu dönemde gezileri, sohbetleri, anıları, okuduğu kitaplar, dönemin askeri ve siyasi sorunlarıyla ilgili ayrıntıları içeren 6 defterlik bir günlük tuttu. Bu günlükler 1931 yılında Afet İnan tarafından Çankaya’daki kütüphanede bulundu ve daha sonra “Mustafa Kemal Atatürk’ün Karlsbad Hatıraları” adıyla kitaplaştırıldı.

Günlüklerde, Atatürk’ün günlük yaşamına ilişkin detaylarının yanı sıra gelecekle ilgili siyasi planlarına dair ipuçları da dikkat çekmektedir. Örneğin, kadınlar konusunda cesur olunması gerektiğini ifade ederek, eğitimlerinin önemine vurgu yapmıştır. Ayrıca Hindenburg’u Türk ordusunun yardımıyla başarılı olmasının bir borcu olarak görmüş ve Türklerin bunu yeterince bilmediğinden üzüntü duymuştur. Ayrıca, Karlsbad’daki günlerine ilişkin tüm anılarını ve düşüncelerini defterlere aktaramamış olmanın ve bunları nasıl güvenle emanet edebileceğinin sorgulamıştır.

Bugün bile, Atatürk’ün kaldığı pansiyonun üzerinde “Önemli devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu M. Kemal Atatürk, Temmuz 1918’de burada tedavi görmüştür” yazılı bir levha bulunmaktadır.