Şahin Mehmet Ali Paşa: İstanbul’un Fethinde Önemli Rol Oynayan Osmanlı Paşası

Osmanlı tarihinde az bilinen ancak önemli bir yere sahip olan Şahin Mehmet Ali Paşa, atılgan ve gözü pek bir asker olarak tanınmaktadır. Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı ordusunun önemli paşalarından biri olan Şahin Mehmet Ali Paşa, İstanbul’un fethi sürecinde de aktif rol almıştır.

Paşa, önce Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey’in, ardından Hamza Bey’in emrinde donanmada görev almıştır. Fetih sürecinde meşhur ‘gemilerin karadan yürütülmesi’ operasyonunu yönettiği düşünülmektedir. Bu operasyon sırasında Haliç’in girişine zincir gererek Bizanslıların gemilerin girişini engellediği bilinmektedir.

Eminönü’nde bulunan cami, paşanın hayatına dair izler taşımaktadır. 1478 yılında vefat eden paşanın mezarı, caminin haziresinde yer almaktadır. Caminin duvarındaki metal levhada, paşanın ‘kadırgaları karadan yürüten komutan’ olduğu yazmaktadır.

İstanbul’un fethiyle ilgili olarak gemilerin karadan yürütülüp yürütülmediği konusu zaman zaman tartışma konusu olmuştur. Hem dönem tarihçileri hem de sonraki araştırmacılar, gemilerin karadan yürütüldüğünü açık bir şekilde belirtmişlerdir.

Tarihçilerin Gözünden Gemilerin Karadan Yürütülmesi:

• Tursun Bey’e göre: “İslam gemileri bayraklarla bezenip yelkenleri açtılar. Galata kalesi ensesinden havada yürüttüler.”
• Hoca Sadeddin Efendi’ye göre: “Yenihisar tarafından gemileri sürüp, Galata ardından deryaya aşıralar ve topların ateşiyle hisardakiler deniz yöresinden dahi şaşıralar.”
• Kitab-ı Cihannüma’ya göre: “Yetmiş pare gemi kalenin üst yanından yelken açıp, savaşçıları içinde ayağın dururken bir tasnifle kurudan yürüdüp hisar dibine denize indirdi.”
• Georg Ostrogorsky’ye göre: “Mehmed II. büyükçe sayıda gemiyi karadan Haliç’e nakletmeyi başardı ve böylece şehir Haliç’ten bombardımana maruz kaldı.”
• Babinger’e göre: “Bir fırlatma rampasını andıran yol, koyun ve öküz yağıyla sıvandı. Gemiler bu rampadan silindirler üstünde geçirilip Haliç’e indirildi.”