Türkiye, İsveç’in NATO üyeliğini onayladı ve bu durum Ankara-Washington ilişkilerinde bir iyileşme ve ilerleme sürecinin başlamasına yol açtı. Ancak hala çözüm bekleyen bazı konular bulunuyor. Bu konulardan biri, Türkiye’nin CAATSA yaptırımları kapsamında F-35 programından çıkarılması. Son günlerde yapılan açıklamalar, konunun resmi müzakere masasına gelip gelmeyeceği konusunda tartışmalara neden oldu.
ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi Müsteşarı Victoria Nuland, Ankara ziyareti sonrasında CNN Türk’e verdiği röportajda, F-35 programına dönüş için görüşme olup olmadığı sorusuna yanıt verdi. Nuland, “CAATSA yaptırımları, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri satın alma kararıyla ilgiliydi. Bu yaptırımların nedeni buydu. Bu yüzden bugün bazı görüşmeler yaptık. Eğer bu S-400 meselesini çözebilirsek – ki bunu yapmak istiyoruz – ABD, Türkiye’yi F-35 programına tekrar katılmaktan memnuniyet duyacaktır. Ancak önce bu diğer konuyu çözmemiz ve Türkiye’nin güçlü bir hava savunma sistemine sahip olmasını sağlamamız gerekiyor” dedi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby de konuyla ilgili bir açıklama yaparak, “Görüşmelerimiz devam ediyor, eğer Türkiye endişelerimizi giderirse F-35 programına katılımı yeniden sağlanabilir” dedi.
Milli Savunma Bakanlığı kaynaklarından gelen yanıta göre, Türkiye’nin tutumu şu anda herhangi bir değişiklik göstermiyor. ABD tarafından yapılan açıklamaların bu aşamada iyi niyet beyanı olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtildi. Ancak herhangi bir değişiklik veya gelişme olduğunda bilgilendirme yapılacağı ifade edildi.
Emekli Büyükelçi Hasan Göğüş, ABD yetkililerinin açıklamalarının bir iyi niyet beyanı olduğuna katıldı ve bundan sonraki süreçte bir müzakere sürecinin başlaması gerektiğine dikkat çekti. Göğüş, “NATO’nun güçlenmesi, Türkiye’nin güçlenmesi anlamına gelir. ABD’nin Türkiye’ye F-35 satma isteği vardır, sonuçta para kazanır. Ancak bu bir müzakere sürecidir, bir al-ver sürecidir. ABD ve Türkiye’nin karşılıklı müzakere yapması gerekiyor. İsveç konusu bu açıdan iyi bir avantaj oldu. İleriye dönük olarak masaya oturulduğunda göreceğiz. ABD’nin bu niyet beyanının bir planı olduğunu düşünüyorum. S-400’lerle ilgili bir çözüm bulunabilir” dedi.
Hürriyet’e konuşan PAV Dış Politika Direktörü Gülru Gezer ise Türkiye-ABD ilişkilerinde iyi niyet beyanının ötesinde somut adımlar atılması gerektiğine ve özellikle terörle mücadele konusunda eyleme geçilmesi gerektiğine dikkat çekti. Gezer, “ABD, daha satın aldığımız F-35’lerin parasını geri vermedi. Programdan çıktığımız için binlerce insanımız işini kaybetti. Türkiye’den S-400’ler konusunda nasıl bir esneklik bekledikleri de net değil. Evet, F-16’lar ve İsveç konusunda önemli bir ilerleme kaydettik, sıkıntılı bir konuyu geride bıraktık, ancak her iki ülkenin gündeminde başka sıkıntılı konular da var. Bu bir müzakere ise Türkiye’nin özellikle terörle mücadele konusunda ABD’nin harekete geçmesini beklememiz gerekiyor. Yaratılmak istenen olumlu atmosferin devamı için bu mesele terörle mücadeleden başlamalı. O zaman iyi niyet beyanlarının ötesine geçmiş oluruz. Burada önemli olan somut adımlar atmaktır” diye belirtti.
Diplomatik kaynaklardan alınan bilgilere göre, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi Müsteşarı Victoria Nuland arasındaki görüşme olumlu bir atmosferde gerçekleşti. Görüşmede bölgesel konular, Ürdün’deki saldırı, Gazze’deki son durum ve özellikle enerji alanında Türkiye-ABD işbirliği ele alındı.