Türkiye’de Özel Dedektiflik: Yasal Düzenleme Yok, Deliller Hukuka Uygun Olmalı

Özel dedektiflere en çok gelen soru: Eşim beni aldatıyor mu

Türkiye’de özel dedektifler için yasal bir düzenleme olmamasına rağmen, birçok kişi delil toplamak veya araştırma yapmak için özel dedektiflere başvuruyor. Özel dedektiflerin topladığı deliller, yasalara uygun olduğunda yargılama dosyasına dahil ediliyor. Ancak, dedektiflik faaliyetleri sırasında hukuka aykırılık yapılmaması, özel hayatın ihlal edilmemesi ve hukuki sınırları aşmamaya dikkat edilmesi gerekiyor.

Özel dedektiflere başvuranların başında, çoğunlukla kadınlar geliyor. Özellikle boşanma aşamasındaki kadınlar, eşlerinin veya eski sevgililerinin hakkındaki bilgilere ulaşmak için özel dedektifleri tercih ediyor. Kadınların en çok araştırmak istediği şey ise “Eşim veya sevgilim beni aldatıyor mu?” sorusu oluyor. Bu araştırmalar sonucunda elde edilen fotoğraf, bilgi veya belgeler dava dosyalarına sunularak delil olarak kullanılabiliyor. Ancak, özel dedektiflerin elde ettikleri delillerin özel hayatın gizliliğini ihlal etmediği veya hukuka aykırılık olmadığı sürece yargılama dosyalarında yer alabiliyor. Ancak, aile mahkemeleri boşanma davalarında, gizlice çekilen veya takip edilerek elde edilen fotoğrafları delil olarak kabul etmiyor.

Türkiye’de özel dedektiflik ile ilgili kanunen belirlenmiş bir düzenleme bulunmamakla birlikte, bu mesleğin suç sayılan bir yönü de bulunmuyor. Özel dedektiflik ve harici delil toplama faaliyetleri hakkında içtihat kapsamında belirlenmiş sınırlar bulunmaktadır. Özel dedektiflerin hizmetlerine karşılık alacaklarını tahsil etmek amacıyla başlattıkları icra takibini haklı bulan Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin, boşanma sürecindeki bir davacının eşinin başka biriyle ilişkisi olduğunu kanıtlamak için özel dedektif tarafından çekilen fotoğrafları delil olarak kabul ettiğini belirten Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin kararları da bulunmaktadır.

Adli delillerin toplanması, tanıkların bulunması ve benzer araştırmalar için özel dedektiflik araştırma departmanı olarak uzman bir ekibin çalıştığı Ankara Barosu’na kayıtlı Avukat Berke Balaban, çalışma yöntemlerini anlattı. Balaban, öncelikle tarafların iddialarını değerlendirerek özel ihtiyaçları dikkate alıp, bir ceza davasıyla ilgili olarak olayın yaşandığı bölgenin keşfinin yapılması gerektiğini belirtti. Bazı dosyalarda ise tanıkların tespiti için olay mahallinde uzun süreler geçirildiğini ifade etti. Ayrıca, ilgili birimlerce toplanan delillerin özel olarak çalışan adli bilimciler tarafından incelenmesinin önemine vurgu yaptı. Olay yerinin fiziksel incelemesi, fotoğrafların çekilmesi ve ilgili kanıtların kaydedilmesinin bu sürecin önemli bir parçası olduğunu aktardı.