Kararda Hayvanların Hukuki Statüsü ve İnsan Sağlığının Önceliği Vurgulandı

Anayasa Mahkemesi, sokak hayvanlarının toplanması ve belirli koşullarda ötanazisini düzenleyen tartışmalı kanun hükmüne ilişkin iptal talebini reddeden kararının gerekçesini yayımladı. Gerekçede, hayvanların hukuki konumu ve insan haklarıyla dengelenmesine dair detaylı açıklamalara yer verildi. Mahkeme, “Hayvanlar, biyolojik bir varlık olsalar da hukuk düzenlerinde genel olarak bir hakkın öznesi olarak kabul edilmemişler; mülkiyet hakkının konusu bir eşya olarak değerlendirilmişlerdir” ifadesini kullanarak geleneksel hukuki yaklaşımı hatırlattı. Ancak biyolojik varlıkları ve hissedebilirlikleri nedeniyle diğer eşyalardan farklı olduklarını da kabul etti.

Kararda, başıboş hayvan popülasyonunun kontrolsüz artışının insanların yaşam hakkı ve beden bütünlüğüne yönelik risk oluşturabileceği belirtilerek, devletin bu risklere karşı önlem alma yükümlülüğüne işaret edildi. İnsan sağlığı ile hayvanların korunması değerleri çatıştığında, insan sağlığının korunmasına üstünlük tanınması gerektiği vurgulandı. Gerekçede, “İnsanın sağlığı ve vücut bütünlüğünün korunması ile hayvanların korunmasına ve eziyet görmelerinin önlenmesine yönelik değerler karşı karşıya geldiğinde insanın sağlığının ve vücut bütünlüğünün korunmasına yönelik değerlere üstünlük tanınması gerektiği açıktır” denildi.

Ötanazi uygulamasına ilişkin olarak ise, kanun koyucunun bu konuda geniş bir takdir yetkisi bulunduğu ve diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda, sıkı koşullara bağlı olarak bu yola başvurulabileceği kaydedildi. İşlemin bir veteriner hekim tarafından yapılması zorunluluğunun ve öngörülen güvencelerin, idareye keyfi bir yetki tanımadığı değerlendirmesi yapıldı. Buna karşın, AYM üyesi Kenan Yaşar, karara muhalif şerhiyle, sokak hayvanları politikalarında “yaratılanı yaradandan dolayı sevme” anlayışının gözetilmesi gerektiğini savunarak itiraz etti.