Patara Antik Kenti’nde Yeniden Doğan Deniz Feneri
Antalya’nın Kaş ilçesinde bulunan 2000 yıllık deniz feneri, M.S. 64/65 yılında Roma İmparatoru Nero tarafından yaptırıldı. Yüzlerce yıl denizcilere yol gösteren 30 metre uzunluğundaki fener, 15. yüzyılın sonunda Rodos Depremi sonucunda oluşan tsunami dalgaları nedeniyle yıkıldı. Yaklaşık 500 yıl boyunca kum tepelerinin altında saklanan fener, 2004 yılından bu yana süren kazı ve restorasyon çalışmalarıyla 500 yıllık uykusundan uyandı.
Deniz fenerinin yeniden doğuşu, 2004 yılındaki kazı çalışmalarıyla başladı. 2005 yılında biten kazı çalışmaları kapsamında fenere ait yaklaşık 2 bin 500 taş, adeta yap-boz sistemi ile yerlerine oturtuldu. Güçlendirilme ve birleştirilme işlemlerinin ardından fener, dijital ortamda tekrar yükseldi. Yeni taşlar yontularak fenerin orijinal haline uygunluğu sağlandı.
Prof. Dr. Havva İşkan Işık, fenerin restorasyonu hakkında şunları söyledi: “Gözlerime inanamıyorum. Rüyada gibiyim. Oradaki kazılara 2004 yılında başlamıştık. Bir çocuk doğurdum ve 20 yaşına getirdim. Ortaya çıkan şey çok özel ve dünyada eşi benzeri olmayan bir yapı. Kumun altından fenerin ilk taşı çıktığında ayağa kalkacağına inanmıştım zaten.”
Prof. Dr. Işık, fenerin denizciler için bir simge olduğunu belirterek, “Bu yapının ayağa kalkmış halinin sadece bir örneği var. Özgün bir deniz feneri olarak ise tek örnek. Dünya bilimi, deniz feneri kavramını bu yapı üzerinden öğrenecek. Biz bunu Türk bilim insanlarıyla başardık. Çığır açıcı bir iş oldu” dedi.
Deniz fenerinin restorasyonunun tamamlanmasıyla ilgili olarak Prof. Dr. Işık, “Her ne kadar Antalya’nın Patara’dan haberi olmasa da dünya turizmi açısından çok önemli bir lokasyon kazanıldı. Çalışmaya başladığımda dünyanın çeşitli noktalarından yüzlerce e-posta aldım. Fenere ışık verilmesi konusu da gündemde. Bana göre fenere ışık verilmeli, Akdeniz’den geçen kruvaziyer gemilerinde ‘Şu anda Patara Deniz Feneri’nin önünden geçiyoruz’ diye anonslar yapılmalı. Hatta bu fenerin bir paranın üzerine basılması bile gönlümden geçiyor” şeklinde konuştu.
Fenerin yapımında Roma İmparatoru Nero’nun, “Ben imparator Nero. Bu feneri denizcilerin selameti için yaptım” ifadesinin yazdığı bilinmektedir. Fenerin mimari form açısından antik dünyadan bugüne önemli bir eser olduğu belirtilmektedir.