Nuri Paşa’nın Hayatı ve Mirası

O mühimmatlardan çıkan Nuri Paşa’nın hazin hikâyesi

Manastır’da 1890 yılında doğan Nuri Paşa (Killigil), 1909’da Manastır Harbiyesi’nden üsteğmen rütbesiyle mezun oldu. Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na katılmasının ardından ‘Padişah yaverliği’ rütbesi verilen Nuri Paşa, Trablusgarp ve Bingazi’de görev aldı ve birçok savaşta İngiliz, İtalyan ve Fransız kuvvetlerine karşı mücadele verdi. Enver Paşa, Azerbaycan ve Dağıstan’ın Osmanlı’dan yardım istemesi üzerine Kafkas İslam Ordusu’nun komutanlığı için kardeşi Nuri Paşa’yı atadı.

Kafkas İslam Ordusu ile Bakü’nün kurtarılmasından sonra “Bakü Fatihi” olarak anılan Nuri Paşa, Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından İngilizler tarafından tutuklandı. Ancak Kaçkasyalıların yardımıyla hapisten kaçmayı başardı. Berlin’e giderek çinicilik eğitimi alan Nuri Paşa, 1924 yılında İstanbul’a dönerek Kütahya Çinicilik Anonim Şirketi’ni kurdu. Askerlikten sanayiye geçen Nuri Paşa, Sütlüce’deki fabrikasında Türkiye’nin ilk 9 milimetrelik silahı olan ‘Nuri tabancası’nın üretimini gerçekleştirdi.

1949 yılında meydana gelen büyük patlama sonucu Nuri Paşa ve 28 kişi hayatını kaybetti. Patlamanın ardından, baruthanenin sahibi olan Nuri Paşa’nın fabrikası, İstanbul’un çeşitli noktalarında camları kırarak büyük bir hasara neden oldu. Baruthane daha sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredildi ve Milli Eğitim Bakanlığı’na 25 yıllığına tahsis edildi.

İstanbul Harbiye Askeri Müzesi’nde sergilenen ‘Nuri tabanca’sı, Nuri Killigil’in mirasçıları tarafından müzeye bağışlandı ve özel kutusunda, yedek şarjörü ve mermileriyle birlikte saklanmaktadır. Mahir Polat, baruthanenin inşaatının durdurulması ve arkeolojik çalışmalara başlanması çağrısında bulundu.