360 Derece ve 100 Metre ile Rekor Algılama
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi NÜRDAM’da dünyanın ilk gazlı fotokatot teknolojisine sahip alev dedektörü geliştirildi. Patent başvurusu tamamlanan buluşun fikri hakları NÜRDAM Müdürü Doç. Dr. Yalçın Kalkan’a ait olarak kayıt altına alındı. Projede İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’dan Doç. Dr. Arif Kösemen ve Prof. Dr. Sadullah Öztürk katkı sağlarken, elektronik devre kartı geliştirmesi BAİBÜ’den Doç. Dr. Rıfkı Terzioğlu tarafından yapılıyor.
Mevcut Teknolojilerin Sınırlarını Aştı
NÜRDAM Müdürü Doç. Dr. Yalçın Kalkan, mevcut sistemlerin dezavantajlarını vurgulayarak, “Ultraviyole ışığı tespit eden dedektörlerin teknolojileri şu anda yarı iletkendir. Bunlar radyasyon hasarı açısından oldukça kısa ömürlüdür. Bunun dışında algılama mesafesi olarak 25 metre gibi bir sınıra sahip olup, algılama açısı olarak en fazla 120 dereceye kadar bir algılama açısına sahiptir” açıklamasını yaptı.
Algılama Kapasitesinde Devrim
Doç. Dr. Kalkan, yeni teknolojinin getirdiği avantajları şu sözlerle anlattı: “Bizim geliştirdiğimiz gazlı dedektör çözümüyle bu sınırlılıkları ortadan kaldırmış durumdayız. Dünyada ilk defa gazlı teknoloji kullandığımız için algılama açısını 360 dereceye çıkarmış durumdayız ve her açıyı da test ettik. Bunun dışında algılama mesafesi olarak 100 metreyi aştık. Bizim için hedef buydu, 100 metreyi aşmak. Şu anda bir buçuk katını aşmış durumdayız. Bunlar da TÜBİTAK’ın hakem raporlarında yer almıştır.”
Mikrosaniyeler İçinde Tespit
Gazlı dedektörün en dikkat çeken özelliklerinden birinin hız olduğunu belirten Kalkan, “Algılama süresi olarak mevcut teknolojilerin sinyal üretme kapasitesi saniyelerle ölçülüyor. Bizim mikrosaniyelerde sinyal üreten bir dedektörümüz mevcut. Tamamen yerli teknoloji, üniversitemize ait. Uluslararası PCT patent başvurusu yapılmıştır. Bunun dışında ilk defa içerisinde kullanılan gaz karışımları tarafımızdan geliştirildi” ifadelerini kullandı.
2026 Yazında Kullanıma Hazır
Doç. Dr. Kalkan, dedektörün kullanım takvimi hakkında önemli bilgiler paylaştı: “İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’dan Prof. Dr. Sadullah Öztürk ve Doç. Dr. Arif Kösemen’in de dedektörün geliştirilmesinde büyük emeği var. Aslında biz bu arkadaşlarımızla birlikte 5 yıl önce bu yolculuğa başladık. Şu anda proje devam ediyor. Teknolojinin endüstriyel hazırlığı tamamlandı. Firma, uluslararası sertifikalara başvuracak aşamada. Ümit ediyorum ki önümüzdeki yaz orman yangınlarını tespit etmek için en azından pilot bölgelerimizde yerli ve milli alev dedektörlerimizi kullanabileceğiz. Ayrıca araçlarımıza yakıt aldığımızda, yakıt istasyonlarımızda da kendi alev dedektörlerimiz olacak diye ümit ediyoruz.”